Aile mahkemelerinde en sık karşılaşılan davalar nelerdir? Bu konuda sizlere geniş çaplı bir bilgilendirme içeriği ürettik. Günümüzde artış gösteren aile içi sorunların duruşma salonlarına nasıl yansıdığını merak ettiniz mi? İşte meraklısı için paylaşabileceklerimiz.
Aile Mahkemelerinde En Sık Karşılaşılan Davalar
Ailenin hukuki boyutu: Haklar, yükümlülükler ve dava türleri
Aile, toplumun temel taşıdır. Ancak aile bireyleri arasında zamanla çeşitli anlaşmazlıklar, çatışmalar ve hukuki problemler ortaya çıkabilir. Bu gibi durumlarda devreye giren aile mahkemeleri, bireylerin özel hayatına dair uyuşmazlıkları yasal çerçevede çözmeyi amaçlar. Türk hukuk sisteminde aile mahkemeleri, 4787 sayılı Kanun ile düzenlenmiş olup; evlilik, boşanma, velayet, nafaka, mal rejimi gibi birçok özel hukuk konusuna bakar.
Bu yazıda, aile mahkemelerinde en sık karşılaşılan dava türlerini detaylı, örnekli ve anlaşılır bir şekilde ele alıyoruz.
1. Boşanma Davaları
a. Anlaşmalı Boşanma
Anlaşmalı boşanma, eşlerin evlilik birliğini sonlandırma konusunda mutabık olmaları durumunda açılır. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 166. maddesine göre;
- Evliliğin en az 1 yıl sürmüş olması,
- Tarafların mahkemeye birlikte başvurması veya bir tarafın açtığı davayı diğerinin kabul etmesi,
- Tarafların nafaka, velayet, mal paylaşımı gibi konularda uzlaşmış olması gerekir.
Bu tür davalar, genellikle tek celsede sonuçlanır. Süreç daha hızlı, psikolojik olarak daha az yıpratıcıdır.
b. Çekişmeli Boşanma
Çekişmeli boşanma, taraflar arasında anlaşma sağlanamayan durumlarda açılır. En sık karşılaşılan boşanma nedenleri şunlardır:
- Zina (aldatma)
- Hayata kast, kötü muamele
- Terk
- Akıl hastalığı
- Şiddetli geçimsizlik
Çekişmeli boşanma davalarında delil, tanık, bilirkişi raporları gibi unsurlar kritik rol oynar. Dava süreci yıllarca sürebilir ve taraflar açısından ciddi duygusal, ekonomik yıpranmalara yol açabilir.
2. Nafaka Davaları
Nafaka, boşanma öncesi, süreci ya da sonrası taraflardan birinin mali açıdan korunması amacıyla hükmedilen bir ödemedir.
a. Tedbir Nafakası
Boşanma davası sürecinde, maddi durumu zayıf olan eş veya çocuklar için geçici olarak bağlanır. Hızlı sonuçlanır.
b. Yoksulluk Nafakası
Boşanma sonrası, ekonomik olarak zor duruma düşecek olan eşe verilen sürekli veya süreli ödemedir.
Şartları:
- Boşanma sonucunda yoksulluğa düşecek olmak
- Daha az kusurlu veya kusursuz olmak
- Talepte bulunulmuş olması (hakim re’sen karar veremez)
c. İştirak Nafakası
Velayet hakkı kendisine verilmeyen ebeveynin, çocuğun bakım, eğitim, sağlık gibi giderlerine katılması için ödemesidir. Çocuk reşit olana kadar devam eder.
d. Yardım Nafakası
Bakmakla yükümlü olunan alt soy (çocuk), üst soy (anne-baba) veya kardeşler arasında dava edilebilir.
3. Velayet Davaları
Boşanma veya evlilik dışı çocukların ebeveynleri arasındaki en hassas konulardan biri velayettir. Velayet; çocuğun eğitimi, sağlığı, bakımı gibi konularda yasal karar alma hakkıdır.
- a. Velayet Kime Verilir?
Mahkemeler şu unsurları değerlendirerek karar verir: - Çocuğun yaşı, duygusal ve fiziksel ihtiyaçları
- Ebeveynlerin sosyal ve ekonomik durumu
- Çocuğun tercihi (özellikle 8 yaş üstü çocuklarda)
- Ebeveynler arasındaki iletişim ve iş birliği
b. Ortak Velayet
2016 yılından bu yana, Yargıtay içtihatlarına göre tarafların talebi ve çocuğun yararı göz önüne alındığında ortak velayet de mümkündür.
c. Velayet Değişikliği
Çocuğun gelişimi, güvenliği ya da ebeveynin yaşam koşullarındaki olumsuz değişiklikler halinde velayet yeniden düzenlenebilir.
4. Mal Rejimi ve Mal Paylaşımı Davaları
Evlilik süresince edinilen malların paylaşımı, boşanma sonrasında en büyük çekişme konularındandır.
a. Yasal Mal Rejimi: Edinilmiş Mallara Katılma
Türk Medeni Kanunu’na göre, eşler aksini belirtmemişse bu rejim geçerlidir. Bu rejime göre;
- Evlilik süresince elde edilen mallar, gelirler ve kazanımlar ortak mal sayılır.
- Kişisel mallar (evlilik öncesi alınan ev, miras vb.) paylaşım dışıdır.
b. Mal Rejiminin Tasfiyesi
Boşanma sonrası, eğer eşler arasında mal paylaşımı konusunda anlaşmazlık varsa mahkeme kararıyla paylaşım yapılır. Bu tür davalar boşanma davası sonuçlandıktan sonra ayrı olarak açılabilir.
5. 6284 Sayılı Kanun ve Koruma Tedbirleri
Aile içi şiddet, tehdit, taciz ve benzeri durumlarda kadınların, çocukların ve diğer aile bireylerinin korunması amacıyla çıkarılmış olan 6284 sayılı Kanun çerçevesinde aile mahkemelerinden koruma tedbir kararı istenebilir.
a. Uzaklaştırma Kararı
Şiddet uygulayan kişinin evden uzaklaştırılması, mağdurla iletişime geçmesinin yasaklanması gibi kararları kapsar. Hızlı şekilde (bazen aynı gün) verilebilir.
- b. Diğer Tedbirler
Geçici maddi destek - Psikolojik destek tedbiri
- Çocukla kişisel ilişkinin düzenlenmesi
- Kimlik bilgileri gizlenmesi
6. Soybağı ve Babalık Davaları
Çocuğun biyolojik babasının tespiti veya reddi gibi durumlarda açılan davalardır. Evlilik dışı doğan çocuklarda baba, çocukla soybağı kurmak istemezse anne tarafından babalık davası açılır.
Mahkeme, DNA testi gibi bilimsel yöntemlerle karar verir. Karar sonrasında çocuk; miras, nafaka ve velayet gibi birçok hakka sahip olur.
7. Evlat Edinme ve Vesayet Davaları
Her ne kadar daha az sıklıkla görülse de, evlat edinme ve vesayet tayini davaları da aile mahkemelerinin görev alanına girer.
Evlat edinmede, hem çocuğun menfaati hem de başvuranların uygunluğu detaylı şekilde incelenir.
Vesayet, küçük yaştaki ya da kısıtlanmış bireylerin temsil edilmesi gereken durumlarda devreye girer.
Aile mahkemelerinde görülen davalar, kişilerin özel hayatlarını, aile bağlarını ve çocukların geleceğini doğrudan etkileyen hassas süreçlerdir. Bu nedenle her dava, kendi içinde özenle değerlendirilmelidir. Aile hukuku, sadece yasal düzenlemelerden ibaret değil; aynı zamanda vicdan, denge ve çocuğun üstün yararı gibi ilkelere dayanır. Bu tür davalarda profesyonel bir aile hukuku avukatından destek almak, haklarınızı doğru biçimde kullanmak ve süreci sağlıklı yönetmek adına oldukça önemlidir.
Bir yanıt yazın